Γενικες πληροφοριες
Άτομο με νοητική αναπηρία, σημαίνει άτομο το οποίο έχει μακροχρόνιες νοητικές διαταραχές οι οποίες, κατά την αλληλεπίδρασή τους με διάφορα εμπόδια, δυνατόν να εμποδίσουν την πλήρη και αποτελεσματική συμμετοχή του στην κοινωνία σε ίση βάση με άλλους (σύμφωνα με τον Περί Νοητικά Καθυστερημένων Ατόμων Νόμο 117 του 1989)
Βασικά δικαιώματα ατόμων με νοητική αναπηρία
Το άτομο με νοητική αναπηρία δικαιούται αξιοπρεπούς διαβίωσης και κοινωνικής ασφάλισης ανάλογα προσαρμοσμένης στις ανάγκες και ικανότητες του. Η ευθύνη για τη νομική κατοχύρωση και πλήρη ασφάλιση των δικαιωμάτων αυτών βαρύνει την πολιτεία. Αποτελεί ευθύνη της πολιτείας η παροχή στο άτομο με νοητική αναπηρία των αναγκαίων μέσων φροντίδας και περίθαλψης για διασφάλιση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, υγιούς διαβίωσης και ανάπτυξης στο βαθμό που οι δυνατότητες του το επιτρέπουν.
Αποτελεί υποχρέωση της πολιτείας να κατοχυρώνει την αξιοπρέπεια του ατόμου με νοητική αναπηρία και να παρέχει ή συνεισφέρει ανάλογα με τις ανάγκες του φροντίδα, περίθαλψη και βοήθεια που θα περιλαμβάνει:
1.
Ειδική εκπαίδευση σε κατάλληλα σχολεία ή κέντρα εκπαίδευσης και επαγγελματικής κατάρτισης
2.
Ιδρυματική διαμονή, φροντίδα και περίθαλψη
3.
Δημιουργία ευκαιριών για επαγγελματική αποκατάσταση
4.
Φροντίδα και βοήθεια στο σπίτι όπου το άτομο με
νοητική αναπηρία διαμένει με γονείς ή συγγενείς
5.
Λήψη νομοθετικών μέτρων για προστασία του ατόμου
με νοητική αναπηρία στον κοινωνικό χώρο
6.
Ευνοϊκή μεταχείριση στο σχέδιο Κοινωνικών ασφαλίσεων
7.
Εξασφάλιση διαμονής και φροντίδας του ατόμου
με νοητική αναπηρία που διαμένει με γονείς ή συγγενείς μετά το θάνατο τους ή όταν αυτοί καταστούν ανίκανοι να προσφέρουν την αναγκαία φροντίδα στο άτομο με νοητική αναπηρία
8.
Παροχή αναγκαίας βοήθειας για κοινωνικοποίηση
ατόμων με νοητική αναπηρία και ενσωμάτωση τους
στο κοινωνικό σύνολο στο βαθμό που οι ικανότητες
τους το επιτρέπουν
9.
Διορισμό κατάλληλων προσώπων για τη διαχείριση
των περιουσιών και για την προστασία των συμφερόντων των ατόμων με νοητική αναπηρία.
Δικαίωμα στην ζωή
Τα άτομα με νοητική αναπηρία βιώνουν όχι μόνο τις δυσκολίες από την σοβαρή αυτή ψυχική διαταραχή, αλλά υφίστανται παράλληλα, την στέρηση στην άσκηση των βασικών ανθρώπινων δικαιωμάτων τους. Οι περιορισμένες προληπτικές παρεμβάσεις, η δυσκολία προσβασιμότητας στις κατάλληλες υπηρεσίες, η έλλειψη εξειδικευμένων δομών, ο μικρός αριθμός των ειδικών θεραπευτών, η δυσκολία παροχής εκπαίδευσης και πολύ περισσότερο απασχόλησης, είναι μερικά από τα ελλείμματα για την σωστή αντιμετώπιση των ατόμων αυτών, με αποτέλεσμα να καταστρατηγείται κάθε έννοια ισονομίας και ισοτιμίας.
Η διαπίστωση αυτή, καθιστά τα άτομα με νοητική υστέρηση έναν ιδιαίτερα ευάλωτο πληθυσμό, με μακροχρόνια εξάρτηση από το οικογενειακό περιβάλλον, αν και για όσο διάστημα, αυτό υπάρχει. Η φτώχια, η κοινωνική απομόνωση, η περιθωριοποίηση, το στίγμα, και η προκατάληψη είναι μερικά από τα χαρακτηριστικά που συνοδεύουν τον πληθυσμό των ατόμων με νοητική υστέρηση.
